Etorkizun iraunkorra Gorbeialdearentzat
Arabako bihotzean, Gorbeialdea eskualdeak, bere paisaia menditsuekin, basoekin eta landagune txikiekin, erronka handiak ditu klima-aldaketaren eta gizarte-eraldaketen testuinguruan. Egoera horren aurrean, trantsizio ekosozial justuaren beharra gero eta premiazkoagoa da. Aldaketa-eredu honek etorkizun jasangarri baterantz aurrera egitea du helburu, non ingurumenarekiko errespetua eta gizarte-ekitatea funtsezko zutabeak izango diren.
Zer da bidezko trantsizio ekosoziala?
Bidezko trantsizio ekosoziala ekonomia-, gizarte- eta ingurumen-ereduaren aldaketa sakoneko prozesu bat da, inpaktu ekologikoa murriztea eta krisi klimatikoari aurre egitea bilatzen duena, aldi berean justizia soziala eta lan-eskubideak bermatuz. Helburua da gizarteak eraldatzea, jasangarriak izan daitezen, sektore ahulenak atzean utzi gabe.
Helburua ez da soilik karbono-isuriak murriztea, baizik eta langileak, erkidegoak eta industria kutsatzaileen mende gehien dauden lurraldeak eraldaketa-prozesuan atzean ez geratzea ziurtatzea.
Bidezko trantsizio ekosozialaren funtsezko printzipioak:
- Iraunkortasun ekologikoa: emisioen murrizketa, biodibertsitatearen babesa eta baliabide naturalen erabilera arduratsua.
- Justizia soziala eta ekitatea: komunitate kalteberen babesa, pobreziaren aurkako borroka eta desberdintasunen murrizketa.
- Demokrazia eta parte-hartzea: Gizartea beharrezko aldaketei buruzko erabakiak hartzean sartzea.
- Eraldaketa ekonomikoa: Sektore kutsatzaileen birmoldaketa, ekoizpen-modu berriei eta enplegu berdeari laguntzea.
- Erresilientzia eta ongizatea: Giza ongizatea eta naturarekiko oreka lehenesten duten sistemak garatzea.
Nolakoa izan behar du trantsizio ekosozial justuak Gorbeialdearentzat?
Gorbeialdeak lotura handia du naturarekin eta landa-jarduerekin, eta, horregatik, bidezko trantsizio ekosozialari aurre egin behar dio, haren ezaugarri bakarrak errespetatuz, ekosistemak babestuz eta gizarteratzea sustatuz. Jarraian, gure ustez eskualdean prozesu hori gidatu behar duten funtsezko elementuak zehaztuko ditugu.
1. Tokiko energia berriztagarrien eta jasangarrien garapena
Gorbeialdeak biodibertsitate aberatsa eta baliabide natural zabalak ditu, eta horiek funtsezko zeregina izan dezakete eredu energetiko garbiago baterako trantsizioan. Erkidegoek kudeatu eta kontrolatutako tokiko energia berriztagarriko proiektuak sustatzeaz gain, emisioak murrizten lagunduko luke, eta tokiko enplegua eta garapen ekonomikoa ere sortuko lituzke.
2. Biodibertsitatearen babesa eta baliabide naturalen kudeaketa iraunkorra
Gorbeialdeko paisaiak altxor naturala dira, eta kudeaketa iraunkorraren bidez zaindu behar dira. Bidezko trantsizio ekosozialak barne hartu behar ditu biodibertsitatea kontserbatzeko politikak, basoak babestekoak eta baso-soiltzea eta lurzoruaren degradazioa saihesteko neurriak. Gainera, nekazaritzak eta abeltzaintzak iraunkorragoak izan behar dute, nekazaritza ekologikoaren eta tokiko produktuen aldeko apustua eginez, eta horrek eskualdeko ekonomia indartuko luke eta kontsumo arduratsua sustatuko luke.
3. Tokiko ekonomia eta ekoizpen-jardueren dibertsifikazioa sustatzea
Gorbeialdeko eredu ekonomikoa dibertsifikaziora bideratu behar da, industria-jarduera kutsatzaileekiko mendekotasuna murriztuz. Ekoturismoa, artisautza, ekoizpen ekologikoa eta enplegu berdea sustatzea funtsezko urratsak dira prozesu honetan. Gainera, trantsizioarekin batera eskualdeko biztanleentzako prestakuntza-programak egin behar dira, batez ere sektore tradizionalagoetan lan egiten dutenentzat, lan-aukera berrietara egokitu ahal izateko.
4. Justizia soziala eta komunitate ahulei laguntzea
Bidezko trantsizio ekosozialak bermatu behar du pertsona guztiek, beren egoera ekonomikoa edo soziala kontuan hartu gabe, aldaketen onura izango dutela. Gorbeialdean, horrek esan nahi du nekazaritza intentsiboa bezalako sektoreen mende dauden landa-komunitateei lagundu behar zaiela. Funtsezkoa da industria kutsatzaileen itxierak eragin diezaiekeen langileei alternatiba ekonomikoak ematea, birziklatze profesionaleko programak eskainiz, lan-aukera berriak eskuratuz eta inor atzean utziko ez duen gizarte-babeseko sarea bermatuz.
5. Herritarren parte-hartzea eta gobernantza inklusiboa
Herritarren parte-hartze aktiboa funtsezkoa da Gorbeialdean bidezko trantsizio ekosoziala eraginkorra izan dadin. Politikak modu parte-hartzailean diseinatu eta gauzatu behar dira, biztanleen, nekazarien, langileen eta tokiko elkarteen beharrak eta proposamenak entzunda. Gobernantzak inklusiboa izan behar du, ahots guztiek, batez ere pertsona ahulenek, eskualdearen etorkizunari buruzko erabakietan lekua izan dezaten.
6. Mugikortasun iraunkorra eta irisgarritasuna
Gorbeialdea bezalako landa-eskualde batean, mugikortasuna funtsezko alderdia da. Garraio publikoaren sarea hobetzeko lan egin behar da, alternatiba iraunkorrak sustatuz, hala nola ibilgailu elektrikoak erabiltzea eta bizikletaz mugitzeko azpiegiturak sortzea. Era berean, trantsizioak bermatu behar du baliabide gutxien dituzten pertsonek garraiobide berri horiek erabiltzeko aukera izango dutela, urrutien dauden landa-eremuak baztertzea saihestuz.
Ondorioa
Gorbeialdearentzat bidezko trantsizio ekosozialak prozesu inklusiboa izan behar du, ingurumen-jasangarritasunean, gizarte-ekitatean eta komunitatearen parte-hartze aktiboan oinarritua. Politika publikoak tokiko behar eta ezaugarrietara egokitzean, eskualdeak klima-aldaketaren erronkei aurre egiteaz gain, etorkizun bidezkoagoa eta oparoagoa eraiki ahal izango du bertako biztanleentzat. Bidezko trantsizio ekosoziala, azken batean, Gorbeialdea bere ingurune naturala errespetatzen duen eta bertako jendea zaintzen duen eskualde gisa indartzeko aukera bat da. Datozen belaunaldiek planeta osasungarri batez gozatu ahal izatea nahi dugu, eta, aldi berean, gizarte bidezkoago eta bidezkoagoetan bizitzea. Erronka da ziurtatzea gizarte-sektore guztiak prozesu eraldatzaile horren parte aktibo izan daitezkeela.